Yoğun aşılama çalışmalarına rağmen delta varyantı tüm dünyada etkili olmaya devam ediyor. Diğer varyantlara göre daha bulaşıcı olan Delta ile birlikte gebelerin hem hastaneye yatışları hem de yoğun bakım ünitesine yatışları arttı. Üstelik yoğun bakım ünitesine yatanların önemli bir kısmı da hayatlarını kaybediyor.
Özellikle aşı yaptırmayan anne adaylarını ağır etkileyen Delta varyantının yenidoğan bebekleri nasıl etkilediği ve nelere yol açtığı merak edilen bir konu. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Uzmanı Prof. Dr. Merih Çetinkaya, konuyla ilgili gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Gebede görülen koronavirüs, bebeğe de geçebiliyor mu?
Koronavirüsün anneden bebeğe geçişi hala tartışma konusu. Plasentadan bebeğe koronavirüs geçişi dünyada yüzde 2 ila 4 arasında değişen bir oranda bildiriliyor. Esas geçiş, doğum sırasında ve sonrasında oluyor. Bununla ilgili bizim Başakşehir Çam ve Sakura Hastanesinde yapmış olduğumuz bir araştırma var. 40 gebeyi ve bebeği izleyerek yaptığımız bu araştırma American Journal of Perinatology dergisinde de yayımlandı. Bu çalışmamızda gördük ki eğer gebe, yoğun bakım ünitesine yatacak kadar COVID-19 hastalığını şiddetli geçiriyorsa, bu gebelerden doğan bebekler prematüre olarak dünyaya geliyor.
Yine bu bebeklerin doğumda canlandırma ihtiyaçlarının arttığını, solunum cihazına bağlanma oranının daha fazla olduğunu ve hastanede daha uzun yatmak zorunda kaldıklarını da bu araştırmayla gösterdik.
Yenidoğan bebeklerde koronavirüs nasıl seyrediyor?
Yenidoğanlarda büyük oranlarda asemptomatik ya da daha hafif semptomlarla seyrediyor. Ancak özellikle bebek daha düşük doğum ağırlığına sahipse, prematüre olarak dünyaya geldiyse, koronavirüs anne karnında değil de doğumdan sonra bulaştıysa, bu bebeklerde solunum sıkıntısında artış yaşanabiliyor.
Dünya literatüründe yenidoğan bebeklerin de hayatını kaybettiği bildirilse bile bunların yine çok düşük sayıda, doğum ağırlıklı prematüre bebekler olduğunu ifade edebiliriz.
Özellikle bazı bebekler doğumdan sonra anneden ya da aile bireylerinden biri COVID-19 enfeksiyonu geçiriyorsa ve Delta varyantı gibi daha bulaşıcı bir tür söz konusuysa bu bebeklerin bağışıklık sistemi tam gelişmediği için -özellikle de zamanından önce doğan bebeklerde- hastalığın daha ciddi seyredebildiğini görüyoruz. Solunum sıkıntısı, ateş, beslenme problemleri, kusma ve ishal gibi semptomları görebiliyoruz.
Annede koronavirüs varsa bebek antikorla doğabiliyor mu?
Anne gebeliğinde koronavirüs geçirdiyse plasenta aracılığıyla antikorları bebeğe geçirebileceği yönünde verilerimiz var. Aynı zamanda anne aşılanırsa, aşı ile oluşan antikorların anne sütü aracılığıyla bebeğe geçtiği ve koruduğu yolunda da bilgiler bulunuyor.
Gebelerin COVID-19 aşısı olmasının bir sakıncası var mı?
Gebelerde başta koronavirüs olmak üzere pek çok enfeksiyon, immün sistemlerinin baskılanmış olmasından dolayı daha ağır seyredebiliyor. O yüzden gebeler riskli grupta yer alıyor.
Artan gebe ölümlerini azaltmak, yenidoğan sağlığını iyileştirmek için mevcut veriler tüm gebelerin COVID-19 aşısı olabileceğini gösteriyor. Yapılan çalışmalar, gebelik döneminde yapılan aşıların bebek için herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığını, anomali dediğimiz herhangi bir probleme neden olmadığı, düşük ölü doğum gibi riskleri artırmadığını gösterdi. Bunun için CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri), Amerikan Jinekoloji ve Obstetrik Derneği gibi dünya genelindeki bütün kadın doğum tıp dernekleri artık gebelerin aşılanmasını öneriyor.
Gebelikte yapılan aşılamanın annenin; dolayısıyla bebeğin COVID-19 olma riskini en az seviyeye indireceği düşünülüyor.
COVID-19 geçiren anne bebeğini emzirebiliyor mu?
Annenin hijyen koşulları altında maskesini takarak ellerini temizledikten sonra bebeğini emzirmeye devam etmesini öneriyoruz. Anne sütü en önemli besin maddesi olduğu için COVID-19 geçiren gebeler, hijyen kurallarına dikkat ederek rahatlıkla bebeklerini emzirebilirler. Eğer anne COVID-19’u ağır geçiriyorsa anne sütünün sağılarak bebeğe ulaştırılmasını sağlamaya çalışıyoruz. Annelerden tek istediğimiz maske, mesafe ve hijyene dikkat ederek bebeklerine dikkatli bakmaları. Emzirme konusunda içleri rahat olabilir.