Aydın'da turunçgillerde 'harnup güvesi' tehlikesi

2020 yılı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 44 bin 613 dekar  alanda  89 bin 541 ton turunçgil üretimi kapasitesine sahip Aydın'da Entegre ve Kontrollü Ürün  Yönetimi (EKÜY) projesi devam ediyor.

Proje kapsamında yapılan bahçe ve tuzak kontrollerinde harnup güvesi zararlısının tespit edildiğini açıklayan Aydın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, diğer adı ectomyelois ceratoniae olan zararlının tüm üreticiler tarafından tanınıp, yoğunluğunun izlenmesi ve bahçelerde mücadelenin uygulanması için paylaşımda bulundu.

Zararlının tanınmasının turunçgil yetiştiriciliği için büyük önem arz ettiğini belirten müdürlük, harnup güvesinin tanımını ve yaşayışını şu şekilde açıkladı;

Kelebeklerin kanat açıklığı 20-24 mm' dir. Ön kanatlar dar, soluk gri bazen de sarımsı kırmızı, birkaç beyaz leke ile süslenmiş ve daha koyu renkli enine iki çizgi belirgindir. Arka kanatlar beyaz olup damarları belirlidir. Gelişmiş larvaları 15-18 mm boyunda pembe renkli başı kırmızımsı esmer renktedir.

Kışı depo ve doğa koşullarında meyveler içinde veya konukçusu olan ağaç kabukları altında veya çatlaklarda değişik larva döneminde geçiren kışlayan harnup güvesinin erginleri nisan ayının ilk yarısından itibaren çıkışa başlar, haziran yarısına kadar devam eder. İkinci dölü verecek olan kelebeklerin çıkışı haziran ortalarından temmuz sonlarına kadar tamamlanır.

En yüksek çıkış haziranın ikinci yarısı ile temmuzun ilk yarısı arasında olur. İkinci döl kelebeklerin haziran ikinci yarısından sonra çıkanları turunçgillerden yumurta bırakma olgunluğuna gelmiş olan göbekli portakallara ve altıntoplara özellikle unlu bit ile bulaşık meyveleri seçerek yumurta bırakırlar.

Turunçgillerde 2. dölden itibaren zarar yapan harnup güvesi yılda 4-5 döl vermektedir.

Larvalar portakalların göbek kısmından girerek beslenirler. Bu beslenme sonucunda zamansız sararma ve meyve dökümüne sebep olurlar

Turunçgillerdeki zarar belirtileri ağustostan itibaren başlar.

Greyfurtlarda ise yumurtadan çıkan larva unlu bitin tatlı maddesi ile beslenip kabuğu delerek yaralarsa da gelişmesini meyve içinde tamamlayamaz.

Greyfurtlarda da zarar gören meyveler, erkenden sararıp dökülür.

BİRÇOK BİTKİ İÇİN ZARARLI 

Güvenin harnup, yenidünya, nar, incir, ceviz, portakal, greyfurt, elma, armut, badem, kestane, fındık, Trabzon hurması ve üzüm için zararlı olduğunu belirten müdürlük, "Turunçgil ve nar bahçeleri içinde ve çevresinde harnup ve yenidünya gibi zararlının diğer konukçuları yetiştirilmemelidir. Ticari değeri olmayan hastalıklı meyveler ağaç üzerinden toplanarak yok edilmelidir. İlk vuruklu meyve dökümünden sonra ağustos ayından itibaren 4'er gün ara ile kasım ayı ortasına kadar, yere düşen veya ağaçta sararmış olan meyveler toplanarak imha edilmelidir. Bu yolla döküm %80 oranında azaltılabilmektedir. Fakat bu kültürel önlemlerin başarılı olabilmesi için tüm turunçgil yetiştiricileri tarafından uygulanması gerekmektedir." diyerek mücadelede üreticinin bilincinin çok önemli olduğunu belirtti.