Türkiye’de mesai saatleri kısalıyor mu? Gündemde 3 farklı model var

Özellikle pandemi sürecinden sonra Türkiye’de de kısa çalışma, evden çalışma gibi durumlarda artışlar görülmüştü. İşveren maliyeti dikkate alındığında bazı meslek gruplarında çalışanların evden faaliyet göstermesi bazı avantajlar sağlayabiliyor. Peki Türkiye’de çalışma süreleri kısalabilir mi?

Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram şu ifadeleri kullandı: “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çalışma sürelerine ilişkin bir çalışması olduğunu biliyoruz. Bu eski Bakan Vedat Bilgin zamanında da zaten kendisi tarafından söylenilen bir şeydi. Burada esnek çalışma modeline geçilmesi, uzaktan çalışma modeli ve hibrit çalışma modeli üzerinde çalışıldığını biliyoruz. Tabi Türkiye’de bu çalışma sistemleri mümkün. Özellikle pandemi sürecinden itibaren çalışma modelleri değişti.

Hizmet sektöründe olanlar, uzaktan çalışabilenler, internetin olduğu herhangi bir yerde çalışanlar işlerini kendileri yapabiliyorlar. İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde yolun ciddi bir zaman maliyeti yaratmasından dolayı buralarda uzaktan çalışma pandemiden sonra devam etti.

Özellikle İstanbul’da son dönemlerde cuma günleri trafik olmuyor. Pazartesi yoğun bir trafik olurken, diğer günler trafik yoğun olsa da cuma günleri bu yoğunluk duruyor. Bankacılık sektörü, hizmet sektörü çalışanları bir gününü uzaktan çalışma şeklinde gerçekleştirebiliyor. Uzaktan çalışma, hibrit çalışma ve kısa süreli çalışmalar mümkün.

Türkiye’de ortalama çalışma süresi 45 saat iken bunun üzerinde mesai yapılabiliyor. 45 saatin tamamı iş yeri haricinde çalışılabilir. Ancak emek yoğun işlerde mutlak suretle iş yerinde çalışma durumu var. Makine gücü ile işçinin fabrikada çalışma durumu esas. Hizmet sektöründe ve telefonla halledilebilen durumlarda ise uzaktan çalışma mümkün. Günümüzde akaryakıt, ısınma maliyetleri işverene bir yük. İşveren çalışanı ile anlaşarak bu maliyetler için ekstra bir maaş vererek evden çalışma modelini geliştirebilir ve süre aşağı çekilebilir. İşverenler tamamıyla çalışanlarını eve gönderebilir.

İsveç ve diğer Avrupa ülkelerinde haftalık çalışma süresi 45 saatin altında. 4 gün çalışma modeline geçen ülkeler de var. İstanbul’da özellikle hizmet sektöründekiler bu modeli uyguluyor. Türkiye’de işverenlerin bunu uygulaması mümkün. Maliyetler gözden geçirilerek, işverenlerin çalışanlarına biraz daha fazla maaş vererek daha etkin çalışmaları sağlanabilir.

Pandemi sürecinden sonra tüm dünyada fikir yapıları değişti. Çalışanın da rahat bir yaşam sürebilmesi, ailesine vakit ayırabilmesi önemli hale geldi. Devletimizin kadın çalışanlara yönelik istisnası var. Ev hanımları özelinde 3’te 1’lik sigorta priminin devlet tarafından karşılanması ve aile yapısının korunması adına bazı destekler mevcut.

İşveren çalışma süresini istediği gibi belirleyebilir. Eğer yasal sürenin üzerine çıkarsa da bunu fazla mesai olarak göstermesi durumunda. Fazla mesai normal ücretin üzerinde ödeniyor. Brüt tutar üzerinden kıdem tazminatı hesabı yapılabiliyor. 12 aylık ortalama dikkate alınıyor. Bunun toplamı üzerinden kendilerine kıdem tazminatı ödenebiliyor.”